Rode bietensap bij Moinhos VelhosSinds de jaren 70 is het advies om je calorieën te beperken voor gewichtsverlies het meest gehoorde dieetadvies. Het probleem hiermee is dat dit alleen werkt op de korte termijn. Doordat je je dagelijkse calorie inname verlaagt zal je aanvankelijk enkele kilo’s kwijtraken, maar je lichaam zal zich na verloop van tijd aanpassen aan deze verminderde calorie inname door je dagelijkse basaal metabolisme eveneens te verlagen. Dit houdt simpel gezegd in dat je dagelijks minder calorieën verbruikt, wat er vaak voor zorgt dat je het koud hebt, moe bent en honger hebt. Dit wordt vaak omschreven als de spaarstand (starvation mode) en je metabolisme kan tot 40% dalen. En als je na het volgen van een dieet weer gewoon gaat eten kan het nog jaren duren voordat je basaal metabolisme zich weer herstelt, wat ervoor zorgt dat je weer in gewicht zult toenemen.

Het probleem met de diëten die zijn gebaseerd op het beperken van calorieën is dat die ervan uitgaan dat energie maar op een manier in het lichaam wordt opgeslagen, wat niet klopt. De lever, die het hoofdorgaan voor je koolhydraat en proteïne metabolisme is, slaat energie (glucose) eerst op in de vorm van glycogeen. Dit zijn lange ketens van glucose moleculen die weer makkelijk aangewend kunnen worden voor het afgeven van energie aan het lichaam.

De lever kan echter maar een beperkte hoeveelheid energie opslaan in de vorm van glycogeen. Als de lever gevuld is met glycogeen worden de glucose moleculen omgezet in triglyceriden, of te wel lichaamsvet. Deze vetmoleculen, die gemaakt zijn van glucose en niet van vet uit de voeding, zijn zwaar verzadigde vetten. Om deze vetten niet de lever te laten verstoppen worden ze afgegeven aan de bloedbaan, wat in grote mate het triglyceriden niveau dat wordt gemeten tijdens een cholesterol test bepaald.  Deze vetmoleculen worden hierna indien nodig, verder afgebroken in de bloedbaan tot vetzuren die gebruikt kunnen worden voor energie. Het restproduct hiervan wordt weer verwerkt door de lever en aan het bloed afgegeven in de vorm van LDL cholesterol, het slechte cholesterol dat wordt gemeten bij een standaard cholesterol test.

Het lichaam kan onbeperkt energie blijven opslaan in de vorm van lichaamsvet wat niet mogelijk is met glycogeen. Omdat je lichaam altijd eerst glycogeen zal verbruiken voor energie en als een calorie beperkend dieet ervoor zorgt dat je dagelijkse energieverbruik na verloop van tijd ook daalt blijf je dus alleen glycogeen uit de lever gebruiken als energiebron en verbrandt je geen lichaamsvet.

Het proces van energie opslaan en verbranden wordt hoofdzakelijk gereguleerd door het hormoon insuline. Als je een maaltijd met koolhydraten of in mindere mate eiwitten eet, zorgt dit ervoor dat je insuline waardes stijgen. De lever krijgt hierdoor de boodschap om energie op te slaan, eerst als glycogeen en daarna als lichaamsvet. De sleutel tot succesvol afvallen ligt dan ook niet in het beperken van calorieën maar in het normaliseren van je hormoonniveaus zodat je basaal metabolisme niet daalt.

Vasten is een goede manier om ervoor te zorgen dat je hormoonniveaus normaliseren zonder dat je basaal metabolisme daalt. Door te vasten daalt je insulineniveau sterk, het gehalte aan noradrenaline stijgt, wat ervoor zorgt dat je metabolisme hoog blijft. Je gehalte aan groeihormonen stijgen, die er onder andere de aanmaak van nieuwe cellen stimuleren en bevorderlijk zijn voor je concentratie en geheugen. Een caloriebeperkend dieet heeft dit effect niet op je hormoonniveaus.

Vasten kun je op verschillende manieren doen. Je kunt voor een langere aaneengesloten periode volledig vasten, of tijdens de vast een beperkt aantal calorieën nuttigen bijvoorbeeld door het drinken van vers sap. Een andere manier om te vasten is door te vasten met tussenpozen, het zogenaamde intermittent fasting. Dit kun je doen door bijvoorbeeld om de dag te vasten, 2 dagen per week vasten, 1 maaltijd per dag nuttigen of je dagelijkse maaltijden in een tijdsperiode
van 5 uur te nuttigen. Het achterliggende idee hierbij is dat je al je in de lever opgeslagen glycogeen verbruikt zodat je lichaam vet gaat verbranden voor energie. Gemiddeld duurt het zo’n 24 uur voordat je door je glycogeen voorraad heen bent.

Een ander belangrijk voordeel dat vasten heeft in tegenstelling tot een caloriebeperkend dieet is dat tijdens een vast het hormoon ghreline, dat zorgt voor een hongergevoel, niet stijgt. Bij een caloriebeperkend dieet stijgt dit wel waardoor het vaak moeilijk is om het dieet vol te houden. Een vast is hierdoor veel makkelijker vol te houden omdat je hongergevoel niet stijgt tijdens het vasten.

Dus de keuze is aan jou, volg je het dieetadvies dat sinds de jaren ‘70 hoofdzakelijk wordt gegeven door de medische wereld en de media of kies je voor een vast, die al duizenden jaren wordt aanbevolen door vrijwel alle religies en personen zoals Hippocrates, Aristoteles, Plato en Socrates.

Logo Moinhos Velhos