Kiempotjes op standaardKiemgroenten worden al duizenden jaren door de mens gebruikt, zo werden in China 5000 jaar geleden al kiemgroenten gegeten als voedingsmiddel en medicijn. Kiemgroenten hebben veel gezondheidsvoordelen voor de mens. Zo gebruiken de Hunza, een Aziatisch bergvolk in het Himalaya gebergte, die bekend staan om hun goede gezondheid, kiemgroenten in de winter om hun vitamine, enzymen en energieniveau op peil te houden. Voor de ontdekking dat citrusvruchten een goede bron van vitamine C waren, nam men vaak bonen mee op verre reizen per boot omdat de kiemen van deze bonen een goede bron van vitamine C zijn wat belangrijk is bij het voorkomen van scheurbuik.

Kiemen zijn de eetbare jonge plantjes die ontspruiten van allerlei soorten zaden. Dit zijn de uitlopers die door warmte en water voortkomen uit het zaad. Met een paar uitzonderingen nagelaten kun je van bijna alle zaden van planten voor menselijke consumptie eetbare kiemgroenten maken. Een voorbeeld van zo’n uitzondering zijn planten uit de nachtschade familie (zoals aardappel en aubergine), deze kunnen niet als kiemgroenten worden gebruikt omdat de zaden en kiemen toxische stoffen bevatten. Kiemen behoren tot de meest geconcentreerde bronnen van vitamines, mineralen, enzymen en proteïnen die er bestaan, het groeien van kiemgroenten gaat snel en zonder veel moeite en ze leveren toch veel voedingswaarde.

De manier van ontkiemen verschilt per soort. De zaden worden eerst geweekt in water en daarna moeten ze vochtig gehouden worden om ze te laten ontkiemen. In het algemeen kan je zeggen dat hoe groter het zaad is des te langer ze geweekt moeten worden. Er worden verschillende benamingen gebruikt voor de uiteindelijke kiemgroenten. Zo zijn kiemen de eerste uitlopers van het zaad waar nog geen blaadjes aanzitten. Kiemen zijn meestal wit, zonder bladgroen, en worden dan ook meestal op een donkere plek ontkiemd. De meeste bonensoorten worden geteeld als kiemen.

Ontkiemde fenegriek zadenMicrogroenten zijn kiemen die wat verder zijn uitgelopen en de eerste groene blaadjes  hebben gevormd. Zonnebloempitten, pompoenpitten en erwten worden veel gebruikt voor het maken van deze ‘greens’. Microgroenten van de kruisbloemigen familie (alle koolsoorten en tuinkers) worden ‘cressen’ genoemd. Het groeien van microgroenten duurt een aantal dagen langer dan kiemen omdat de blaadjes gevormd moeten worden.

Men spreekt over grassen bij de jonge plantjes van graansoorten. Deze kunnen niet direct gegeten worden maar worden geperst en het sap wordt kleine hoeveelheden gedronken.

Er is een duidelijk verschil in de voedingswaarde tussen het droge zaad en de kiemgroenten. Dit verschil ontstaat doordat er verschillende processen starten tijdens het ontkiemen van het zaad. Het zetmeel en de oliën in het zaad worden onder andere omgezet in vitaminen, enzymen en eiwitten. Zo kan het vitamine gehalte bij sommige zaden tot wel 20 keer toenemen tijdens het ontkiemen. Zo neemt het vitamine B1 en B3 (Niacine) gehalte bij mung bonen bijvoorbeeld met meer dan 250% toe en het vitamine B2 gehalte neemt met meer dan 500% toe. Voor deze processen worden hoofdzakelijk suikers in het zaad afgebroken.

Het enzymen gehalte neemt ook drastisch toe tijdens het ontkiemen. Deze enzymen maken de eiwitten en koolhydraten beter verteerbaar. Wanneer je iets eet wat deze enzymen niet bevat, moet je lichaam deze enzymen zelf aanmaken wat ten koste gaat van energie en mineralen die je lichaam ook voor andere processen kan gebruiken zoals bijvoorbeeld het afweren van ziektes . Daarnaast neemt ook het gehalte aan essentiële vetzuren en vezels drastisch toe tijdens het ontkiemen.

Tijdens het ontkiemen worden mineralen zoals calcium en magnesium verbonden aan eiwitten wat ervoor zorgt dat de mineralen en de eiwitten beter beschikbaar en bruikbaar zijn voor je lichaam. De eiwitten worden ook omgezet in aminozuren, die makkelijker verteerbaar zijn. Het ontkiemen zorgt er in feite voor dat het zaad wordt voorbereid voor een makkelijke vertering door ons lichaam.

Het eten van kiemgroenten heeft daarnaast ook een alkalische werking op het zuur/base evenwicht in ons lichaam. Alle voedingsmiddelen hebben een effect op de zuurgraad in ons lichaam. De huidige Westerse voeding bevat over in het algemeen te veel voeding met een verzurende werking. Zo hebben bijvoorbeeld suiker, vlees en geraffineerde voedingsmiddelen (veelal voorverpakte  producten uit de supermarkt) allemaal een verzurende werking. Een te hoog zuurgehalte in ons lichaam is ongezond en kan de oorzaak zijn van allerlei ziektes. Kiemgroenten hebben een sterke alkalische uitwerking op het lichaam, wat een belangrijk middel kan zijn om het zuur/base evenwicht te herstellen.

Buiten dat de kiemgroenten van Broccoli uitzonderlijk lekker zijn ze ook nog eens extra gezond. Broccolikiemen van 3 dagen oud kunnen tot 100 keer zoveel een van de belangrijkste precursors van het stofje sulforafaan bevatten dan een normale biologische broccoli. Broccoli is de bekendste bron van deze sulforafaan glucosinolaten. Deze stof zorgt voor veel van de gezonde eigenschappen van broccoli. Zo stimuleert deze stof de fase 2 ontgifting van de lever en is met klinisch onderzoek bewezen dat deze stof bescherming tegen borstkanker biedt. Uit dit onderzoek bleek dat sulforafaan zorgde voor een afname en verkleining van de borstkankercellen en een vertraagde celdeling van de kankercellen.

In een ander onderzoek bleken de broccolikiemen de groei van de bacterie Heliobacter Pylori sterk verminderen. Mensen die met deze bacterie zijn geïnfecteerd hebben last van maagproblemen. De mensen die tijdens dit onderzoek dagelijks broccolikiemen kregen, hadden een sterke afname van klachten die gepaard gaan met een Heliobacter Pylori besmetting.

Ontkiemde kikkererwtenKiemgroenten zijn in het verleden negatief in het nieuws geweest omdat ze uitbraken van E-Coli en Salmonella zouden hebben veroorzaakt. De oorzaak hiervan is waarschijnlijk het gebruik van zaden die in aanraking met mest of kunstmest in aanraking zijn geweest en daarna commercieel gekweekt zijn. Kiemzaden mogen nooit in contact komen met meststoffen en kunnen het beste van biologische oorsprong zijn. Als je zelf thuis je eigen kiemgroenten kweekt van het liefst biologische zaden loop je geen risico’s.

KiemstationVoor het kweken van je eigen kiemgroenten heb je geen groene vingers nodig en het neemt ook niet veel tijd in beslag. Je kunt ze binnen groeien zelfs op een plaats waar het koud en donker is. Witte kiemen zoals de bekende taugé van de mungboon moeten op een donkere plek gekweekt worden. De makkelijkste manier is een pot met een deksel. Nadat je de zaden geweekt en gewassen hebt doe je ze in een pot met de deksel erop en dan hoef je ze alleen nog maar bij voorkeur 3 keer daags te spoelen met behulp van een zeef of kaasdoek. Na een aantal dagen naargelang het gekozen zaad zijn je kiemgroenten klaar.  

Een andere mogelijkheid is gebruikt te maken van een kiemstation. Deze bestaan uit een aantal plastic bakjes met een rooster aan de onderkant waardoor het water kan weglopen. Deze bakjes kun je op elkaar stapelen en zo kun je in de verschillende lagen verschillende soorten kiemen laten groeien.

Je kunt ook kiemgroenten kweken in een zak van katoen, linnen of hennep. Hier kun je de kiemen ook in spoelen en loopt het overtollige water weg.

Voor de kweek van microgroenten en grassen heb je een plekje op de vensterbank nodig. Deze hebben licht nodig voor de fotosynthese waarvoor ze chlorofyl (bladgroen) aanmaken. Dit bladgroen is een van de stofjes die microgroenten zo gezond maken. Microgroenten en grassen hebben een medium nodig om op te groeien, hier kun je speciale groeimatjes voor kopen maar kunt ook vochtige watten of gewoon aarde gebruiken. Het gebruik van een dun laagje aarde zorgt voor de beste opbrengsten en de beste smaak, zorg er wel voor dat je goede biologische grond gebruikt die de goede voedingsstoffen bevat.

Hier volgen nog een aantal redenen op een rij om biologische kiemgroenten te eten:

  • Kiemgroenten bevatten tot wel 100 keer zoveel natuurlijke enzymen dan rauwe groenten, en door het koken van de groenten verdwijnen deze enzymen.
  • Kiemgroenten zijn natuurlijke multi-vitaminen.
  • Kiemgroenten bevatten een betere kwaliteit van eiwitten dan het zaad.
  • Kiemgroenten bevatten meer vezels dan het zaad.
  • Kiemgroenten bevatten meer essentiële vetzuren dan de volwassen groente.
  • Kiemgroenten bevatten eiwitten die een verbinding aangaan met verschillende mineralen wat de opname van beide bevordert.
  • Kiemgroenten hebben een alkalisch effect op het lichaam.
  • Kiemgroenten zijn makkelijk thuis te kweken en zo weet je precies wat je eet.