Markt in Varanasi, India

Tijdens de reizen die ik met mijn vrouw door India heb gemaakt heb ik het een en ander geleerd over de Ayurveda. De Ayurveda is een Hindoeïstische gezondheidsleer die is gebaseerd op geschriften (Veda’s) die rond het begin van onze jaartelling zijn opgesteld. De oorsprong van de Ayurveda wordt geschat op zo’n 7000 jaar geleden, toen het begon als een orale traditie zonder geschriften.


Goede voeding en daarbij horende goede spijsvertering worden in de Ayurveda beschouwd als een van de belangrijkste fundamenten voor een goede gezondheid. Volgens de Ayurveda kijk je bij een patiënt altijd eerst naar de voeding en past die zo nodig aan. Daarna start men eventueel met een systeem van kruiden, behandelingen en medicijnen.


Met slechte voeding loopt de spijsvertering niet optimaal, met als gevolg dat de andere lichaamsprocessen niet goed gevoed worden. Hierdoor kunnen ziektes ontstaan. De Ayurveda werkt niet met strikte regels maar er worden richtlijnen gegeven. Er wordt een voedingspatroon geadviseerd dat vegetarisch is of een beetje vlees bevat.


De ayurveda is een uitgebreide gezondheidsleer die ik hier niet helemaal zal trachten uit te leggen. Een deel van de ayurveda waar ik hier iets over wil vertellen is de kennis van de 6 smaken; zoet, zuur, zout, scherp, bitter en wrang. In India gebruiken ze het smaakzintuig als een natuurlijke gids tot een gezonde voeding. De Ayurveda leert ons dat wanneer alle 6 smaken in een maaltijd zitten er dan ook alle voedselgroepen en voedingsstoffen zijn vertegenwoordigd. Tevens heb je na een maaltijd waarin alle 6 smaken zijn vertegenwoordigd langer een vol gevoel.

 

  • Zes smakenZoet is een smaak waar we meestal teveel van binnen krijgen wat leidt tot problemen met de bloedsuikerspiegel. Je vindt deze smaak niet alleen in honing, suiker of fruit, maar ook bijvoorbeeld in granen, aardappelen en melk.
  • Zuur vindt je in citrusvruchten zoals de sinaasappel en de grapefruit, maar ook in tomaten, alcohol en gefermenteerd voedsel zoals bijvoorbeeld yoghurt of zuurkool. Teveel zuur in de voeding is niet goed voor de lever.
  • Zout, nog een smaak die (te) veel in onze voeding voor komt. Zout verhoogt de honger en versterkt andere smaken. Zout krijgen we het meeste binnen door het eten van de met zout overladen voorverpakte producten van de voedingsmiddelenindustrie. Van zout krijg je meer honger, toevallig?! Vlees, soja saus en zeewier zijn andere bronnen van zout. Bij overconsumptie krijg je vaak problemen met je nieren.
  • Scherp, de smaak van onder andere de (chili-)peper, ui, knoflook en gember. Deze smaak verwarmd het lichaam, bevordert zweten en werkt op de luchtwegen.
  • Bitter is een smaak waar we vaak een tekort aan hebben in onze voeding. De bittere smaak is belangrijk voor het lichaam te ontgiften en het bevordert de spijsvertering. Je vindt de bittere smaak onder andere in donkergroene bladgroenten en in spruitjes.
  • Wrang is een smaak die de meeste mensen niet zo bekend mee zijn. Deze smaak geeft een droge smaak in de mond en je vindt deze smaak zit onder andere in droge bonen, groene appels en in thee.

 

Je kunt je maaltijden onderzoeken op welke smaken aanwezig zijn door rustig te kauwen en proberen de smaken te herkennen. Dit zorgt er tevens voor dat je rustig doet eten, een andere richtlijn van de ayurveda voor een goede spijsvertering.
 

Het lijkt misschien moeilijk om ervoor te zorgen dat alle smaken in je maaltijd zitten, maar dat valt best wel mee. Wat je bijvoorbeeld kunt doen is een beetje citroensap bij een gekookt gerecht doen zodat je de zure smaak in je gerecht krijgt. Als je er dan nog een salade erbij doet voor de bittere en wrange smaken, ben je al bijna klaar.